Ο ιός του Δυτικού Νείλου διατηρείται τοπικά και διασπείρεται σε νέες περιοχές κυρίως μέσω ενός ενζωοτικού κύκλου πολλαπλασιασμού που περιλαμβάνει άγρια και κατοικίδια πτηνά ως δεξαμενές (reservoirs) και ορνιθοφιλικά κουνούπια διαβιβαστές (vectors) του ιού, τόσο μεταξύ των πτηνών όσο και προς τους τελικούς ξενιστές (dead- end hosts), δηλαδή τους ανθρώπους και τα άλογα.

Κύκλος μετάδοσης στα πτηνά

Η μετάδοση του ιού πραγματοποιείται αρχικά σε έναν άγριο κύκλο στον οποίο συμμετέχουν μεταναστευτικά πουλιά και στη συνέχεια σε έναν περιαστικό κύκλο στον οποίο συμμετέχουν και ενδημικά είδη.

Με ένα εκτιμώμενο όριο των 10⁵ PFU ιϊκών σωματίων/ ml αίματος, άνω του οποίου ένα γεύμα αίματος μπορεί να μεταδώσει τον ιό στο κουνούπι, διάφορα είδη πτηνών των τάξεων των στρουθιόμορφων (κορακοειδή, σπουργίτια), των γλαυκόμορφων (κουκουβάγιες, μπούφοι), των χαραδριόμορφων (μπεκάτσες, γλάροι) και των ιερακόμορφων (διάφορα είδη γερακιών) αναπτύσσουν για ορισμένες μέρες (1- 4) τίτλους ιαιμίας επαρκείς για τη μετάδοση του ιού σε τρεφόμενο κουνούπι. Αντίθετα, είδη των τάξεων των δρυοκολαπτόμορφων (δρυοκολάπτες), των περιστερόμορφων (περιστέρια, δεκαοχτούρες) και των χηνόμορφων (αγριόπαπιες, χήνες) αναπτύσσουν χαμηλότερους τίτλους σε πολλές περιπτώσεις ανεπαρκείς για τη μετάδοση του ιού σε κουνούπια.

Η περιορισμένη σε διάρκεια, επαρκής για μετάδοση σε κουνούπια, ιαιμία η οποία παρατηρείται στα πτηνά θέτει ερωτήματα περί της δυνατότητας αυτών να μεταφέρουν τον ιό σε νέες απόμακρες περιοχές. Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά είναι η δυνατότητα των μεταναστευτικών πτηνών να πετούν τεράστιες αποστάσεις εκατοντάδων χιλιομέτρων για αρκετές ώρες με ταχύτητες μέχρι και 100 km/ h.

Η νόσος στα πτηνά: κατάπτωση, ανορεξία, μειωμένη αφόδευση, αδυναμία πτήσης, διαταραχές βάδισης, αιμορραγίες από το στόμα και την κλοάκη, θάνατος.

Κύκλος μετάδοσης στο κουνούπι

Τα κουνούπια μολύνονται κατά τη νύξη πτηνών τα οποία φέρουν ιϊκά σωμάτια σε ικανοποιητικές συγκεντρώσεις στο αίμα τους.

Όταν τα θηλυκό κοινό κουνούπι (culex spp) αναρροφήσει ένα γεύμα αίματος περιέχον τον ιό, μπορεί να να παραμείνει μολυσμένο για όλη του τη ζωή και να μεταδίδει τον ιό σε πολλαπλούς ξενιστές.

Απαιτείται ένα χρονικό διάστημα τουλάχιστον 10- 14 ημερών μετά τη μόλυνσή τους, για να μεταδώσουν εκ νέου τον ιό, καθώς ο τελευταίος θα πρέπει να πολλαπλασιαστεί στα εντερικά κύτταρα προτού εισβάλλει σε άλλους ιστούς και τελικά στους σιελογόνους αδένες.

Παρά το γεγονός ότι ο ιός έχει απομονωθεί σε περισσότερα από 60 είδη κουνουπιών, εντούτοις μόνο είδη του γένους Culex θεωρούνται αποτελεσματικοί φορείς της ασθένειας.


Ο πυρετός του Δυτικού Νείλου στα ιπποειδή

Τα ιπποειδή και ειδικότερα τα άλογα είναι ευπαθή στον πυρετό του Δυτικού Νείλου.

Τα ιπποειδή, όπως και οι άνθρωποι, χαρακτηρίζονται ως αδιέξοδοι ξενιστές του ιού (dead- end hosts), γιατί κατά τη μόλυνσή τους αναπτύσσεται ιαιμία για περιορισμένο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να μην είναι πρακτικά εφικτή η επαναμόλυνση του πληθυσμού των κουνουπιών. Έτσι, τα ιπποειδή σε αντίθεση με τα άγρια πτηνά και τα κουνούπια δεν επιτελούν ουσιαστικό ρόλο στη διασπορά του ιού.

Η νόσος στα άλογα. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι λοιμώξεις εξελίσσονται υποκλινικά. Σε λίγα περιστατικά που εκδηλώνεται κλινικά η νόσος, μπορεί να παρατηρηθεί ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, από ήπιες και παροδικές νευρολογικές διαταραχές μέχρι το θάνατο του ζώου εξαιτίας της βαριάς εγκεφαλίτιδας και των επακόλουθων δευτερογενών επιπλοκών.
Ειδικότερα, μπορεί να παρουσιαστούν: πυρετός, παραπάρεση/ τετραπάρεση, αταξία, αλλαγές συμπεριφοράς.